Dertig genomineerden Ariëns Prijs voor Diaconie 2016

Bronzen beeld van Alphons Ariëns uit 1938 door Bon Ingen-Housz (1881-1953)

Klik hier om de bundel ‘Ik zal er voor jou zijn’ met beschrijvingen en interviews van alle initiatieven te downloaden als pdf-document.

Het Aartsbisdom Utrecht reikt om de drie jaar de Ariëns Prijs voor Diaconie uit aan een diaconale activiteit uit het aartsbisdom. Het is een goede traditie dat er daarnaast drie of vier initiatieven geëerd worden als tweede, en derde. In 2016 is er ook een Publieksprijs. En tegelijk zijn alle voorgedragen initiatieven winnaars, want diaconie en caritas komen zo eens in het volle licht te staan. In het jaar van Barmhartigheid zien we veel verschillende initiatieven rond diaconie en caritas.

Grote groepen in nood

De Nederlandse samenleving kenmerkt zich door grote verschillen tussen mensen. Een grotere groep heeft het goed wat betaald werk, inkomen, wonen, gezondheid, relaties, gezin, vrienden betreft. Volgens diverse onderzoeken zijn Nederlanders gelukkig en hebben ze het zelf goed. Natuurlijk is er wel veel mis met de samenleving, de politiek, instanties, de economie, de banken en verzekeringen, de Europese Unie en ga zo maar door. Een kleiner deel van de bevolking heeft het minder leuk. Ze worden getroffen door de gevolgen van de economische crisis: werkloosheid en verlies van inkomen. Daardoor ook verlies van maatschappelijk status en sociale kringen. Weer anderen hebben last van de huizencrisis en dus van hun hypotheek als ze een eigen huis hebben. Weer anderen zijn vanuit hun huwelijk gescheiden en dat levert voor beide partners problemen op. Voor alleenstaande vrouwen met kinderen eigenlijk de meeste, want dat is de grootste groep in de armoedestatistieken. Wie ziek is, een aandoening of handicap heeft, geestelijk of lichamelijk, en te goed is voor een instelling en te slecht voor de samenleving, heeft het moeilijk. Wie van verre komt en geen papieren heeft, blijkt niet meer welkom. Mensen hebben vaak gebrek aan vermogens en talenten op het gebied van relaties, inkomen, opleiding, komaf, je weg vinden in de samenleving. Een op de drie huishoudens worstelt met problematische schulden. Er blijken veel mensen te zijn, die in de problemen zitten. Als we de projecten en activiteiten uit de parochies, parochiële caritas instellingen en oecumenische inspanningen in het aartsbisdom Utrecht nader bezien, dan blijkt er een grote antenne te zijn voor al die mensen en hun problemen. Er wordt volop gewerkt binnen de dienst van barmhartigheid. De dienst van gerechtigheid blijft lonken als het grotere perspectief. En voor wat mis gaat is de dienst van verzoening en vergeving binnen handbereik. Uit de projecten is diaconie als bemiddeling namens Jezus van Nazareth aan mensen onder elkaar volop af te lezen.

Diaconie is zorg, aandacht, hulp, troost

Vier initiatieven, activiteiten of werkgroepen zijn onder te brengen onder de noemer: aandacht, zorg, troost, hulp, enzovoort, binnen de eigen geloofsgemeenschap en/of in dorp, wijk en stad. Het theologisch kernwoord is barmhartigheid. We zien een grote verscheidenheid in aandachtsvelden: diaconaal weekeinde in Houten gericht op vluchtelingen, hulp bij het verwerken van verlies en bij rouwen in Nieuwegein, diaconaal netwerk in Barneveld, diaconaal bezoekwerk in vicariaat Twente. Er is verzorging van kerstpakketten, aandacht voor zieken en eenzamen, ouderenzorg, hulp bij het verwerken van verlies, enzovoort.

Diaconie is gemeenschapsopbouw in wijk en buurt

Diaconie van langere adem komt in beeld in negen initiatieven, waarin een plek wordt gevormd waar mensen bij elkaar kunnen komen, weer op verhaal komen, de weg terugvinden naar anderen, en wegwijs raken in onze ingewikkelde maatschappij. Het lijkt op een nieuwe vorm van kerkopbouwwerk, maar dan diaconaal getoonzet, vaak oecumenisch opgezet, in samenwerking met andere partners in de lokale samenleving. Zo maken we kennis met het Inloophuis Brummen, het Naoberhuus in Wijhe, het Inloophuis in Neede, de Wijkherberg in Amersfoort, De Wijkplaats in Utrecht West, de Moestuin in de Franciscushof Tiel, de kookgroep in Heteren, buurtmaatjes in de wijk Malburgen te Arnhem en De Wonne gemeenschap in Enschede.

Diaconie is bondgenootschap met armen en mensen met schulden

Zes diaconale initiatieven richten zich op maatschappelijk onrecht, uitsluiting en armoede. Het theologisch kernwoord is werken aan gerechtigheid. Men combineert hierin zorg voor mensen en maatschappelijke actie. In de regio Arnhem, Velp, Rozendaal is de PCI werkgroep actief. Er is de langdurige opvang van asielzoekers in Dronten via de werkgroep Kerk en Samenleving en een betrokken familie, interkerkelijke diaconale activiteiten in Didam, SchuldHulpMaatje in Soest en Schuldhulp Oude IJsselstreek in Ulft. In Arnhem is er een maaltijdproject voor vluchtelingen opgezet.

Multiculturele of interreligieuze diaconie

Diaconie of caritas heeft ook te maken met de multiculturele en multireligieuze samenleving. Veel mensen die met diaconaal werk of caritas hulp en ondersteuning bereikt worden, zijn mensen met een achtergrond uit andere landen dan Nederland. Specifiek op interreligieuze dialoog is er deze keer geen initiatief aanwezig. In Nieuwegein bevat het Romaproject allerlei aspecten die met multicultureel en interreligieus van doen hebben. De strategie is het arrangeren van wederzijdse ontmoeting. In de kerkdorpen rond Houten zijn in het diaconale weekeinde fietsen verzameld voor vluchtelingen. In Oldenzaal is een interreligieuze werkgroep armoedebestrijding actief.

Diaconie en caritas wereldwijd

Een eigen karakter hebben de vier projecten, die zijn aan te geven als: diaconie over de grens, caritas wereldwijd. Meestal is er een persoonlijke band van een of meer parochies (en soms ook het dorp) met iemand uit de eigen kring die zich ginds inzet voor ontwikkelingswerk en/of missionering. Het startpunt kan ook liggen bij een parochiaan die op vakantie geraakt is door de nood en de omstandigheden aldaar. Of er klopt iemand uit de derde wereld aan bij de pastorie en dat wordt het startpunt van een daadwerkelijke solidariteit. Het ‘ginds’ komt in beeld bij de Wereldwinkel Albergen, het Malawiproject in Bilthoven, de Missie Zuid-Afrika in Eemnes. Uniek is de Vastenaktiekalender voor het A, B en C Jaar, die gemaakt is in Tubbergen.

Diaconie is jong geleerd en oud gedaan

Een laatste groep van vier initiatieven combineert jongeren met concrete diaconale actie en inwijding in de diaconale traditie van de geloofsgemeenschap. Bekend vanuit andere bisdommen is het M25 jongerenwerk in de Eusebiusparochie in Arnhem. De wijk Malburgen in Arnhem heeft een Sinterklaasactiviteit voor kinderen. In Denekamp is jongerenwerk diaconaal ingekleurd en Oldenzaal heeft een Kinderkerk. Diaconie is voor jongeren een concreet en uitdagende manier om actief te zijn en kennis te maken met andere werkelijkheden en levenssituaties als de eigen.

Publieksprijs

In het jaar van Barmhartigheid heeft de jury dit jaar de Publieksprijs Ariëns Prijs voor Diaconie ingesteld. Deze Publieksprijs wordt in 2016 voor de eerste maal uitgereikt. Het resultaat of de keuze wordt gemaakt doordat mensen kunnen stemmen op hun favoriet uit de dertig genomineerden.
Van elk project of diaconaal initiatief is een korte beschrijving gemaakt, allemaal met een foto of een YouTube filmpje erbij. Die beschrijvingen en afbeeldingen zijn geplaatst op de website van de Diocesane Kerkelijke Caritas Instelling aartsbisdom Utrecht: www.dkci-utrecht.nl. Wanneer iemand op de afbeelding van een project klikt, verschijnt het scherm met de beschrijving. Onderaan de pagina met beschrijvingen staat een link waarmee de stemmers naar de pagina kunnen gaan om op het project van eigen keuze te stemmen. Stemmers klikken op het bolletje voor het project van hun keuze.
Er is een spannende strijd uitgebroken tussen de achterbannen van de dertig genomineerde initiatieven. Sommigen hebben grote achterbannen, die flink stemmen. Anderen doen het bescheiden, en bouwen voort aan hun aantal. Eind juli hebben al meer dan 2.500 mensen hun stem uitgebracht. Een teken dat verschillende initiatieven een sterk betrokken achterban hebben. Half september sluiten de stemlijnen en op 1 oktober zal blijken wie de Publieksprijs Ariëns Prijs 2016 krijgt uitgereikt.

Klik hier om de bundel ‘Ik zal er voor jou zijn’ met beschrijvingen en interviews van alle initiatieven te downloaden als pdf-document.
Klik hier om korte beschrijvingen van alle projecten te lezen op de website van het DKCI.
Klik hier om te stemmen voor de Publieksprijs.

Hub Crijns