Consuminderhuis Landgraaf wint Dr. Poelsprijs 2017

Annemiek van Deursen (links) en Jozé Schlösser, assistent coördinator met kunstwerk Dr Poelsprijs, bloemen en cheque (Fotograaf: M. Bemelmans Bisdom Roermond)

Het Consuminderhuis Landgraaf heeft de Dr. Poeslprijs 2017 gewonnen. Dit is een stimuleringsprijs voor projecten in Limburg op het gebied van diaconie en sociaal-maatschappelijk werk. De prijs werd donderdag 1 juni in Abdij Rolduc uitgereikt door bisschop Frans Wiertz en gouverneur Theo Bovens.

Volgens de jury heeft het Consuminderhuis de prijs verdiend, omdat het initiatief zich al tien jaar inzet voor het vergroten van zelfredzaamheid en het versterken van eigenwaarde van mensen met een laag inkomen én tegelijkertijd een belangrijke bijdrage levert aan een duurzame samenleving. De winnaar werd gekozen uit 21 projecten die voor de Dr. Poelsprijs waren aangemeld. Andere prijzen en eervolle vermeldingen gingen naar de Vrienden van Pieterke uit Eijsden, het kunstproject voor mensen met Alzheimer uit Venlo en het project Noaberkids van de Vereniging Noaberzorgpunt uit Roggel. De Dr. Poelsprijs is vernoemd naar Mgr. Henri Poels, de eerste hoofdaalmoezenier van de arbeid in het bisdom Roermond. De prijs bestaat uit een beeldje en een geldbedrag.

Consuminderhuis Landgraaf

Het Consuminderhuis in Landgraaf kent inmiddels een lange geschiedenis. Ruim 10 jaar geleden hield Annemiek van Deursen, grote kracht achter het Consuminderhuis, zich bezig met de vraag hoe minima, voor wie elke maand een week te lang duurt, die week steeds weer moesten overbruggen. Aan de andere kant zag zij de vele reclames waarin mensen uitgenodigd werden tot kopen. Waarin ouders opgeroepen werden om hun kinderen een beter leven te geven door verwennerijen. Het kopen van merkkleding, de nieuwste mobiele telefoons en een breedbeeld-tv de norm lijkt te zijn. Als je mee kunt doen, dan hoor je erbij! En als er geen geld is, dan is er altijd nog de mogelijkheid om te lenen. Annemiek van Deursen zag ook dat de tijden voor veel mensen in haar omgeving slechter werden. “Verlies van een baan leidde vaak absoluut niet tot een nieuwe werkplek elders. Maar naast het verlies van werk zijn er legio andere oorzaken te benoemen waardoor mensen in problemen komen: tweeverdieners met een hoge hypotheek en één baan valt weg; een relatie wordt beëindigd of een partner overlijdt, met als gevolg verkoop van het huis met een restschuld. Of de hoge huur die niet meer is op te brengen in je eentje. Als je dan te lang hebt gewacht en de keukenkastjes leeg zijn, dan is de weg naar hulp moeilijk. Maar waar moet je zijn om concrete hulp te krijgen, zonder dat je met je hele hebben en houden op tafel moet leggen? Je verhaal van ellende en zorgen wordt door een vreemde aangehoord, in dossiers gestopt zonder dat je daadwerkelijk meteen hulp krijgt. Terwijl de problemen zich intussen opstapelen. Hoe moet je dan verder als je radeloos en vol schaamte bent?”

Torenhoge schulden

Annemiek zag menigeen zo de bijstand in rollen met torenhoge schulden. “Vaak wisten mensen niet met die nieuwe en pijnlijke situatie om te gaan. Wisten zij niet goed de tering naar de nering te zetten, zuiniger te leven in een maatschappij waar men dag-in-dag-uit verleid wordt door de vele reclames om maar zoveel mogelijk te kopen. Daar heb je immers recht op! Terwijl mensen in hun veranderde leven net een andere omslag moeten maken. Moeten leren budgetteren en zicht krijgen en houden op hun inkomsten en uitgaven.” Ze ging op zoek naar oplossingen voor de problemen waar zoveel mensen in die crisis jaren tegen aan liepen. Hoe kunnen mensen leren om te consuminderen, leren om grip op geld en leven te krijgen? Om zuiniger te zijn. En dan niet alleen omdat het goed is voor de eigen portemonnee, maar ook voor de gezondheid en het milieu.

De eerste consuminderkring

Eind 2006 startte zij vanuit haar eigen huis een consuminderkring. In die eerste kring zaten voldoende mensen die graag wilde consuminderen. “Deze mensen deden dat echter vanuit overtuiging en hoorden eigenlijk niet tot de doelgroep waar consuminderen juist belangrijk voor was. Mensen in stille armoede en met schulden door wel of niet verwijtbare schuld.”

In samenwerking met de welzijnsorganisatie WELSUN zaten in de tweede en volgende groepen mensen uit de beoogde doelgroep. Het huis van Annemiek van Deursen werd een plek van ontmoeting. En ook een plek waar mensen bruikbare spullen kwamen brengen en anderen dankbaar deze spullen meenamen.

Deeleconomie

De deeleconomie in het klein kreeg vorm in een gewone huiskamer in Landgraaf. Maar al snel werd deze huiskamer te klein. Met hulp van een woningbouwvereniging kwam er een groter pand en was het eerste Consuminderhuis in Nederland een feit. Op deze nieuwe plek groeide het gedachtengoed verder en is het momenteel niet meer weg te denken uit onze samenleving. Onder vele namen zien we dat in allerlei dorpen en steden deze deeleconomie vorm heeft gekregen. Op de ene plek noemt men het een weggeefwinkel, op de andere een ruilwinkel. Maar voor alle plekken is de filosofie vaak hetzelfde: je moet iets doen voor wat je krijgt. Voor wat hoort wat! Er worden tegenprestaties gevraagd. Annemiek van Deursen: “Degene die spullen nodig heeft en krijgt wordt gevraagd deel te nemen aan een consuminderkring en/of vrijwilliger te worden. Elke vrijwilliger of kringlid krijgt via WELSUN een pasje waarmee hij/zij spullen die in het huis aanwezig zijn, naar behoefte gratis mee kan nemen. Alles is gratis maar niet voor niets. Op die manier, zo is de gedachte, leren ze meer te doen met minder geld. We leren mensen hoe zelf wasmiddel te maken en in kookworkshops hoe je basisvoedsel klaar kunt maken. Hoe makkelijk is het niet om zelf je kleding te verstellen en groenten te telen in je eigen of een volkstuin. In feite geven we niet alleen een tafel, stoel, bed en voedsel, maar ook de vaardigheden om te werken aan je eigenwaarde. Om weer trots te zijn op jezelf om wat je zelf doet. Iedereen – hoe oud of ziek ook – kan nog wel iets doen. En door elkaar te ondersteunen zijn we sterk.”

Consuminderhuizen

Inmiddels zijn in veel steden al verschillende vormen van consuminderhuizen aanwezig. Maar eigenlijk zou in elke stad en/of dorp in Nederland een consuminderhuis moeten staan. Een huis waar mensen overtollige spullen heen kunnen brengen, waar mensen die het minder hebben gebruik van kunnen maken. Waar mensen samen leren meer te doen met minder. In Parkstad is het tweede consuminderhuis al een feit. Voor nieuwe initiatieven is er een draaibek beschikbaar.

Door Hub Vossen, Aalmoezenier van Sociale Werken Bisdom Roermond

Klik hier om het boekje ‘De kracht van verbondenheid’, met alle initiatieven, te downloaden.
Klik hier om naar de website van het Consuminderhuis te gaan.